Trafo

KURU TİP TRAFO

GENEL

Genel anlami ile Kuru Tip Transformatörler; manyetik devresi ve sargilari yalitici bir siviya daldirilmamis olan bir transformatörlerdir. Bu transformatörler 1970'li yillara kadar sargilari E veya H sinifi izolasyona sahip iletkenler kullanilarak üretilmislerdir. Ancak dielektrik dayanimindan dolayi genellikle 10 kV seviyesinin üstüne çikilamamistir. 1970'li yillardan itibaren reçine teknolojisinde saglanan gelismeler reçinenin islenmesinde, kismi desarj ve reçinenin ömrü ile ilgili problemleri çözmüs ve günümüzde yaygin kullanimi olan (36 kV gerilim seviyesi de dahil) sargilari epoksi reçine ile örtülmüs dökme reçineli kuru tip transformatörler üretilmeye baslanmistir.

SARGILARI DÖKME REÇINE EPOKSI ILE ÖRTÜLMÜS KURU TIP TRANSFORMATÖRLERIN YAPISI:

Sargilari epoksi reçine ile örtülmüs dökme reçineli kuru tip transformatörlerin yagli tip trafolara göre baslica farki manyetik devrenin ve sargilarin yalitici bir siviya daldirilmamis olmamasidir. Sargilar cam elyaf takviyeli epoksi ile örtülmüs ve yalitilmistir. Sogutma ortami havadir.

ÖZELLIKLERI:

1. Sargi yalitiminda kullanilan epoksi kolay tutusmayan, kendi kendine sönebilen ve arka maruz kaldiginda dahi çevreye zehirli gaz yaymayan özelliklere sahiptir.
2. Neme karsi yüksek dayanikliliga sahiptir. %100 nemli ortamlarda dahi çalismasinda herhangi bir sakica bulunmamaktadir.
3. Fanli sogutma sistemi ilavesi ile güç kapasitesinin %50'ye varan oranlarda artirmak mümkün olabilmektedir.
4. Koruma ve sinyal donanimi olarak sadece sargilari, yüksek çevre sicakligi veya asiri üklenmelerin neden oldugu izin verilmeyen asiri isinmalara karsi koruyan Sicaklik Kontrol Sistemi bulunur.
5. Mahfaza içine alinarak insanlarin yogun olarak bulunabilecegi yerlerde emniyetle kullanilabilir.
6. Sargi yapisi nedeniyle kisa devrelere karsi yüksek dayaniklilik göstermektedir. Bakim gerektirecek herhangi bir parçasi mevcut olmadigindan isletme ömrü boyunca bakim gerektirmemektedir. Bu nedenle isletme masraflari yok denecek kadar azdir.

AVANTAJLARI:

Sargilari epoksi reçine ile örtülmüs dökme reçineli kuru tip transformatörler yukarida belirtilen özelliklerinden dolayi pek çok avantajlara da sahiptir. Bunlar;

1. Sadece mahfaza içine alinarak ve baska da önlem gerektirmeden dogrudan dogruya insanlarin yakininda kullanilabilmek mümkündür.
2. Çevre sagligini olumsuz etkilemediginden özel önlemler gerektirmezler.
3. Yangina karsi son derece güvenlidir. Yangin ortaminda yangini hizlandirici etkisi yoktur.
4. Küçük boyutlarindan dolayi ayni güçteki yagli transformatörlere oranla daha az bir alan kaplamaktadir.
5. Sargilarin rijit yapisindan dolayi kisa devrelere karsi mekanik dayanimi oldukça yüksektir.
6. Isletmede bakim gereksinimi yok denecek kadar azdir.
7. Dogrudan dogruya tüketici agirlik merkezine yerlestirilmesi mümkün oldugundan kablo yatirimlari ve bakir kayiplari azalmaktadir.
8. Sogutucu fan kullanilarak anma isletme gücünü sürekli % 50'ye varan oranlarda artirmak mümkündür.

KULLANIM ALANLARI

Dagitim Trafo Merkezleri
Oteller - Marinalar
Ticari Binalar - Is Merkezleri
Hastaneler
Alis veris Merkezleri
Barajlar
Demiryolu Sistemleri
Pompa Istasyonlari
Hava Alanlari
Fabrikalar

BÖLÜMLERI

1..A.G girisi
2. Y.G grisi
3. A.G sargisi (sekonder)
4. Y.G sargisi (primer)
5. Bostayken kademe degistirici
6. Manyetik çekirdek
7. Manyetik çekirdegi sabitleyen parça
8. Tekerlekleri yönlendirilebilen silindir aksami
9. Topraklama girisi
10.Kaldirma delikleri
11.Etiket lehasi
12.Yedek devre kutusu

NÜVE

Transformatör nüvesi, soguk çekilmis ve kristalleri yönlendirilmis silisli sacdan imal edilmektedir
SARGILAR
Alçak Geriliim Sargisi
Alçak gerilim sargilarinda bant teknigi kullanilir. Bantlar müsteri istegine göre bakir veya alüminyum olarak seçilebilir.
Yüksek Gerilim Sargilari
Yüksek gerilim sargilari müsteri istegine göre bakir ve alüminyum yassi veya yuvarlak iletkenler kullanilir.
AKSESUARLAR
*Sicaklik Kontrol Sistemi (standart)
Bu sistem transformatör sargilarinda meydana gelebilecek asiri isinmalari ölçmeyi ve kontrol etmeyi saglar.
*Sogutma Sistemi (müsteri istegine bagli)
Trafonun nominal gücünü %50 oraninda arttirmak için sogutma fanlari kullanilabilir.
*Titresim Sönmümleyici Takozlar(müsteri istegine bagli)
Alisveris merkezi, bina vb uygulamalarinda trafolarda olusabilecek titresimleri azaltmak ve bu titresimleri izole etmek için titresim sönümleyici takozlar kullanilir.
*Koruma Hücreleri (müsteri istegine bagli)
Trafonun koyulacagi yere göre müsteri tarafindan belirlenen kati cisimlere, suya ve toza karsi koruma amaçli dahili ve harici hücreler imal edilebilir.

  

  

 

YAĞLI TIP TRANSFORMATÖR

Yagli Tip Trafolar 50-20000 kV arasinda güçlerde 36 kV maksimum sistem gerilimine kadar imal edilmektedir. Standart tipler olan 3 fazli yagli dogal sogutmali(onan) transformatörler dahili ve harici olarak kullanilabilmektedir.

ÖZELLIKLERI:

Yagli tip trafolar, hermetik ve genlesme depolu olmak üzere iki gruba ayrilmaktadir.
Her iki tipte de trafo sargilari tamamen yagin içindedir. Ancak hermetik tipte yagli trafolar tipte olanlar atmosfere kapalidir ve bakim gerektirmemektedir. Hermetik tipte yagli trafolarda genlesme deposu bulunmamakta ve bulundurdugu kazan tümüyle yag doludur. Hermetik tip transformatörlere fabrika ortaminda hermetik basinç ayari yapilarak atmosfere kapatilmistir. Yagin genlesmesi elastik ve dalgali olan kazan yapisiyla kontrol altina alinmistir. Dalga duvarlar hem isiyi disariya iletme, hem de genisleyip büzülme hareketleriyle genlesen ilave yagida absorbe etme görevi görürler.
Transformatör yagi hava ile temas etmedigi için ortamda oksijen yoktur. Dolayisiyla yag oksitlenme maruz kalmamaktadir. Hava ile temas olmadigindan transformatör yagi nemden etkilenmez. Bu nedenlerden ötürü hermetik tip trafolar genlesme depolulara kiyasla daha uzun ömürlü olmaktadir.
Hermetik transformatörlerde genlesme deposu olmadigi için yükseklikleri genlesme depolulara göre azdir. Bu da daha küçük alanlarda montaj imkani saglamaktadir.
Genlesme depolu yagli trafolarin periyodik bakimlarinin yapilmasi gerekmektedir. Yag atmosfer ile sürekli olarak etkilesim halinde bulundugundan yagin bozulmasi ve yalitanlik özelligini yitirmesi gibi durum söz konusudur. Bu sebeple hermetik transformatörlere göre ömürleri daha kisadir.
Genlesme depolu transformatörlerde belli araliklar ile periyodik yag degisimi ve aktif kismin kurutulmasi islemleri yapilmasi gerekmektedir.

KULLANIM ALANLARI

Dagitim Merkezleri
0G/AG Trafo Merkezleri
Fabrikalar
Santiyeler
Sehir içi dagitim merkezleri(direk üstü veya trafo köskü)
Sulama projeleri
Organize sanayi bölgeleri
Elektrik santralleri...

SARGILAR

Alçak gerilim sargi iletkeni bakir veya aluminyumdur. Yüksek Gerilim sargi iletkeni bakir veya aluminyumdur. Sargilar emaye kapli yuvarlak bakir veya aluminyum tel, izolasyon kagidi kapli yassi bakir veya aluminyum teldir. * Güç Transformatörleri Sargilari:

Alçak gerilim ve yüksek gerilim sargi iletkeni bakirdir.
Sargilar transformatör gücüne bagli olarak kat sargi, sürekli disk sargi, helisel sargi veya vida sargi olarak izolasyon kagidi kapli bakir tel kullanilarak sarilir.

NÜVE

Transformatör nüvesi, soguk çekilmis ve kristalleri yönlendirilmis silisli sacdan imal edilmektedir.
Aktif Kisim

Standart transformatörlerde kapak dahil aktif kisim kazana civatalar ile tutturulur; dogrudan kazana tutturulan aktif kisim uygulamalari da vardir; müsteri istegine bagli olarak bu uygulamada transformatörler de imal edilir.

Kapak üzerindeki tüm baglanti elemanlari ve YG bushing ark boynuzlari paslanmaz veya korozyona karsi olabilecek özel kaplamali malzemeden yapilir.

Kapak üstü düzenlenmesi; izolatörler, davlumbaz, aksesuarlar müsteri isteklerine ve sartnamesine göre olusturulur.

KAZAN

Transformatör kazanlari ve kapaklari orta sertlikteki çelikten imal edilirler. Dagitim Transformatörlerinde, kazan yüzeyleri ayni zamanda sogutucu görevini yerine getiren dalga duvar panellerinden olusurlar. Tankin tava kismi, duvarlar ve çerceve kaynatilarak birlestirilir.

Isçilikleri tamamlanan her kazan ve kapak kumlama islemine tabii tutulur. Müsterinin kumlama ile ilgili özel istegi veya sartname degeri var ise bu saglanir. Istenildiginde kazanlari sicak daldirma galvaniz yöntemi ile kaplamak mümkündür.

BOYAMA

Imalati tamamlanan kazanlar akitma(floading) ve/veya sprey yöntemi ile boyanirlar.Standart boyama bir astar, iki kat son boyadan olusur. Toplam film kalinligi 105µ'dan az degildir.Standart transformatör rengi çimento grisi olarak adlandirilan RAL7033'dir.

Müsteri istegine göre farkli yapilarda (çinko kaplama gibi) , farkli kalinliklarda ve farkli renk kodlarinda boya yapmak mümkün

KURUTMA VE YAG

Transformatör aktif kismi(Nüve +Bobin) yüksek vakum altinda çalisan kurutma firinlarinda kurutulurlar.Kurutma islemi gerilim ve güce bagli olarak olusturulan bir program çerçevesinde gerçeklestirilir.

AKSESUARLAR

Transformatör üzerinde koruma ve kontrol amaçli olarak müsteri istegine ve sartnamesine bagli olarak asagidaki aksesuarlar kullanilir ;

Yag Seviye Göstergesi: Atmosfere açik genlesme depolu transformatörlerde,genlesme deposundaki yagin seviyesini takip ve kontrol etmek amaciyla manyetik olarak çalisan yag seviye göstergeleri kullanilir.

Nem Alici: Atmosfere açik genlesme depolu transformatörlerde kullanilir, genlesme tankina monte edilir. Içerisindeki silica gel yardimi ile genlesme tanki içine giren havadaki nemi ve tozu alir, transformatörün isletme emniyetini arttirir.

Yag Sicaklik Göstergesi: Kapak üzerine veya kazan yan yüzeylerine kaynatilan termometre ceplerine yerlestirilen termometreler vasitasiyla transformatör yag üst sicakligini takip ve kontrol etmek mümkündür.
Buchholz, Gaz Toplama ve Ihbar Rölesi:Transformatör içerisinde meydana gelen düsük ve yüksek yogunluklu desarj ve arklarin olusturdugu gazlarin toplandigi röledir.
Hermetik Koruma Rölesi: Bu röleler yag seviye göstergesini, sicaklik göstergesini, Buchholz rölesini ve ayrica fazladan basinç rölesini ihtiva eden tek bir röledir.

Sargi Sicakligi Termometresi: Güç Transformatörlerinde kullanilir. Sargilarda meydana gelen sicakligi, sargilardan geçen akima bagli olarak akim sicaklik iliskisine göre verir.

Hava Kurutucu: genlesme deposu içindeki toz ve rutubeti tutar.